Anna Kołodziejczyk / Maja Wolińska / Dy Tagowska / Łukasz Paluch / Michał Bieniek
10.11 - 9.12.2011
Mieszkanie Gepperta, ul. Ofiar Oświęcimskich 1/2, Wrocław
Otwarcie wystawy: 10 listopada 2011 (czwartek), godz. 19:00
Galeria jestczynna od środy do piątku w godzinach 16:00 – 19:00
designed by Łukasz Paluch
„Ewangelia wg potępionych” gromadzi artystyczne postawy, które
korespondują z radykalizmem w twórczości Pier Paolo Pasoliniego,
zajmując się eksploracją marginesu – nie tylko katolickiego – wyparcia.
To szczególny hołd złożony włoskiemu reżyserowi. Wydarzenia w ramach
„Ewangelii wg potępionych” odbywają się co roku jesienią we wrocławskiej
galerii Mieszkanie Gepperta. Projekt został zainicjowany w 2009 roku.
* * *
Napisanie
piątej ewangelii, apokryfu dorównującego walorem literackim czwórce
poprzedniczek, jawi się w rozważaniach Borgesa (Osvaldo Ferrari, Jorge
Luis Borges, „W dialogu III”, Editorial Sudamericana S.A., 1999) jako
zadania niemożliwe do wykonania lub takie, na którego wykonanie należy
poświęcić całe życie – i w tym sensie wymagające złożenia z niego
„ofiary”. Śmierć Pier Paolo Pasoliniego, włoskiego twórcy, który został w
1975 roku bestialsko zamordowany (prawdopodobnie ze względu na
bezkompromisowe poglądy polityczne i równie bezkompromisową twórczość –
Pasolini zginął tuż przed premierą słynnego „Salo, czyli 120 dni
Sodomy”) można zrozumieć jako ostateczny, tragiczny akt wieńczący proces
poświęcania życia dla twórczości – lub pojedynczego założenia twórczego
– o którym mówił Borges. Twórczość Pasoliniego zrasta się z pojęciem
„ewangelii” i przejmuje jej funkcje dlatego, że będąc poetycką
przypowieścią, symbolem, hiperbolą i anegdotą, jest jednocześnie
rodzajem „nowiny” – manifestem politycznym i radykalnym obwieszczeniem.
Istotne jest w niej także bezpośrednie odwołanie do tekstu
ewangelicznego i próba opowiedzenia go od nowa – a więc i nowej
interpretacji.
„Ewangelia” Pasoliniego (albo wg Pasoliniego)
została napisana przede wszystkim językiem kina. Oryginalne odczytanie
biblijnego pierwowzoru, którego dokonał wybitny reżyser, znalazło swoje
najbardziej wyraźne odbicie w trzech jego dziełach filmowych: „Twarogu”
(1962), „Ewangelii wg Mateusza” (1964) oraz „Teoremacie” (1968). W tych
„pasyjnych” realizacjach tradycyjne figury ujawniają swoją umowność lub
zyskują głębię wykraczającą daleko poza kanoniczne regulacje i
porządkujące doktryny. Pasolini odarł w nich wszelką świętość z jej
uwznioślającego nimbu po to, by odkryć własną metafizykę wynikłą ze
zgody na przerażającą dowolność świata. Przeczucie tej dowolności
towarzyszy niemal wszystkim pozostałym realizacjom artysty, zarówno tym
filmowym, jak i literackim.
Trzeci już odcinek „Ewangelii wg
potępionych” poświęcony jest pojęciu "egzegezy", wskazując na możliwość
samodzielnego odczytania i interpretacji „Pisma” – a więc indywidualnego
doświadczenie kanonicznego tekstu (tj. tekstu, który stał się nakazem).
Problematyka wystawy „Gospel of the Damned / Ewangelia wg potępionych,
odc. 3. / EGZEGEZA” oscyluje tym samym wokół tematów związanych z
przenikaniem się indywidualnego doświadczenia „religijnego” (które nie
musi być przypisane do żadnego „obrządku” czy też uregulowanego
„sposobu” wyznawania „wiary”, ale może stanowić element
nie-codzienności, w której doświadczenie metafizyczne łączy się z
doświadczeniem chwili, upływem czasu, uwikłaniem w społeczne role,
seksem, pożądaniem, przywiązaniem) oraz regulujących i ograniczających
to doświadczenie prze- i nakazów (takich jak normy, rytuały czy
doktryny).
kurator wystawy: Michał Bieniek